Verhandelbare Ontwikkelingsrechten: Financiering voor Ruimtelijke Ontwikkelingen

Verhandelbare ontwikkelingsrechten vormen een innovatief instrument van het grondbeleid dat de overheid in staat stelt om verlieslijdende ontwikkelingen te financieren, zoals de herstructurering van woonwijken, bedrijventerreinen, natuur en waterberging. Deze financiering vindt plaats door gebruik te maken van de zogenoemde planbaten, oftewel de grondwaardestijgingen die ontstaan door wijzigingen in bestemmingsplannen. Wanneer bijvoorbeeld agrarische grond wordt omgezet in bouwgrond, leidt dit tot een waardestijging die normaal gesproken volledig ten goede komt aan de grondeigenaar.

Afromen van Planbaten en Marktwerking

Met behulp van verhandelbare ontwikkelingsrechten kan deze waardestijging echter (gedeeltelijk) worden afgeroomd en gebruikt worden voor verlieslijdende ruimtelijke ontwikkelingen. Het unieke aspect van dit instrument is dat de mate waarin planbaten worden afgeroomd niet eenzijdig door de overheid wordt bepaald, maar door vraag en aanbod op de markt. Dit zorgt voor een eerlijke en efficiënte verdeling van financiële middelen en stimuleert tevens marktwerking binnen het grondbeleid.

Amerikaanse Toepassing en Onderzoek

Verhandelbare ontwikkelingsrechten zijn geen nieuw concept en worden al geruime tijd succesvol toegepast in de Verenigde Staten. Door middel van onderzoek naar deze Amerikaanse praktijk, met name in New York, is er gekeken naar de mogelijkheid en wenselijkheid om dit instrument ook in Nederland te implementeren. Dr. Dieperink, die op 14 januari 2010 cum laude is gepromoveerd op dit onderwerp, heeft de haalbaarheid en potentiële voordelen van verhandelbare ontwikkelingsrechten in Nederland grondig onderzocht en bevestigd.

Kortom, verhandelbare ontwikkelingsrechten vormen een baanbrekend instrument binnen het grondbeleid, waardoor de overheid op een marktgerichte wijze verlieslijdende ontwikkelingen kan financieren. Door planbaten af te romen en vraag en aanbod te laten bepalen in welke mate dit gebeurt, wordt een efficiënte en rechtvaardige verdeling van financiële middelen gerealiseerd. Gebaseerd op succesvolle Amerikaanse toepassing en uitgebreid onderzoek door Dr. Dieperink, is het implementeren van verhandelbare ontwikkelingsrechten in Nederland een veelbelovende stap voorwaarts in de ruimtelijke ontwikkeling van ons land.