Anno 2021: De Kunst van Publieke Ruzie in de Negentiende Eeuw

In de tijd van Twitter en Facebook lijkt het haast ondenkbaar hoe er in de negentiende eeuw openbaar ruzie gemaakt werd. Voor de opkomst van ingezonden brieven in kranten was het vlugschrift, toen bekend als 'brochure', het geëigende medium voor snelle en felle discussies. Maar waar gingen deze discussies eigenlijk over? In Nederland woedde er een breed en heftig debat over de nieuwe protestantse theologie die rond 1840 opkwam: de 'moderne' of 'liberale' theologie. Centraal stond de vraag hoe het geloof zich kon aanpassen aan nieuwe tijden en wetenschappelijke ontwikkelingen. Binnen dit debat speelden brochures een cruciale rol, verantwoordelijk voor de snelle verspreiding van de moderne theologie tussen 1840 en 1870. Maar wat kunnen we leren van deze brochures?

De Inbreng van de Protestanten en de Katholieken

Dit boek neemt je mee aan de hand van contemporaine brochures en beschrijft de inbreng van twee belangrijke partijen in het debat: de protestantse 'modernen' en de katholieken. Allereerst krijg je een beknopte inhoudelijke uitleg over wat de protestantse moderne theologie precies inhield. Vervolgens wordt er vooral aandacht besteed aan de externe aspecten van hun discussies. Welk beeld hadden deze vooruitstrevende protestanten van de katholieken, en vice versa? Welke argumenten werden er gebruikt? Kortom, kan het onderzoek naar deze brochures ons nieuwe inzichten geven en traditionele aannames ter discussie stellen?

Een Kijkje in een Levendig Debat

De vele citaten in dit boek laten zien dat het er in de negentiende eeuw vaak fel aan toe ging, maar ook dat het debat spits en geestig was. Ze tonen aan dat men destijds grote waarde hechtte aan polemische en retorische technieken, en dat de discussies op een beschaafde manier werden gevoerd - in schril contrast met de uitingen op Twitter in onze tijd. Tegelijkertijd blijkt uit de gestelde vragen en gebruikte argumenten dat er niets nieuws onder de zon is. De vraag hoe het geloof te verzoenen is met de nieuwste tijd blijft altijd actueel.

Over de Auteur

Ineke Smit, afgestudeerd in Engels (1978) en Godgeleerdheid (2003),neemt je met dit boek mee op een fascinerende reis door het negentiende-eeuwse debat. Naast haar werk als vertaler was ze docent Wetenschappelijk Engels aan de Universiteit Leiden. In 2019 promoveerde ze op het onderzoek dat ten grondslag ligt aan dit boek.