Jan Tinbergen: Een Gedreven Econoom met een Maatschappelijke Missie

Jan Tinbergen is ongetwijfeld de grootste en meest bekende econoom van Nederland. In 1969 ontving hij de allereerste Nobelprijs voor de economie. Bekend als oprichter van het Centraal Planbureau en uitvinder van macro-economische modellen, wordt Tinbergen vaak gezien als de architect van modern technocratisch beleid, een expert die boven de partijen stond. Maar bovenal was Tinbergen een idealistische socialist en maatschappelijk betrokken wetenschapper.

Een Leven in Dienst van Idealisme

Al zijn werk stond in het teken van het verwezenlijken van zijn idealen: het bestrijden van armoede en werkloosheid, het streven naar een rechtvaardige inkomensverdeling, het bevorderen van internationale vrede en de strijd voor een beter milieu. Tinbergen raakte echter verstrikt tussen zijn idealen en zijn wetenschappelijk werk, evenals zijn positie als vooraanstaande nationale en internationale beleidsadviseur. Deze spanningen bepaalden de kleur van zijn leven en werk.

Economische Expertise met een Politieke Lading

Tinbergens wetenschappelijke kennis werd soms een politiek wapen, waarbij maatschappelijke vraagstukken altijd richting gaven aan zijn economische bijdragen. Steeds vaker werd waardevolle kennis gelijkgesteld aan economische expertise in dienst van de staat. Hierbij werden echter ook de grenzen van Tinbergens maakbaarheidsideaal en zijn werk zichtbaar.

Een Weg naar de Toekomst met Struikelblokken

Vooral zijn betrokkenheid bij ontwikkelingseconomieprojecten in onder andere Turkije en Indonesië bracht de beperkingen van Tinbergens idealen aan het licht. De idealen die voortkwamen uit zijn socialistische jeugd maakten geleidelijk plaats voor angst voor de toekomst en een poging om de samenleving van bovenaf te besturen, zelfs met uitgesproken antidemocratische trekjes.

Jan Tinbergen, een gedreven econoom met een maatschappelijke missie, wiens werk een voortdurende zoektocht was naar de harmonie tussen wetenschap, idealen en politiek.