De nieuwe dimensie van de Europese Unie als een gemeenschap van waarden en beginselen

Sinds haar oprichting in 1951 als economisch samenwerkingsverband heeft de Europese Unie zich ontwikkeld tot veel meer dan dat. Naast economische integratie, strekken de bevoegdheden van de EU zich nu uit tot vele terreinen, waaronder strafrecht. De EU heeft nu de mogelijkheid om gelijkluidende normen op het gebied van straf(proces)recht te ontwikkelen en afspraken te maken voor samenwerking tussen EU-lidstaten op het gebied van opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten en sancties.

De economische grondslag van strafrechtelijke bevoegdheden

In deze inaugurele rede wordt betoogd dat de strafrechtelijke bevoegdheden van de Europese Unie hun wortels vinden in de doelstelling van economische integratie. Volgens het verdragsrecht moet EU-strafrecht altijd bijdragen aan de verwezenlijking van een interne markt waarin het vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal is gewaarborgd.

De overstap naar normatieve grondslagen voor Uniestrafrecht

Echter, de auteur stelt dat de huidige economische grondslag niet langer houdbaar is en pleit voor normatieve grondslagen voor Uniestrafrecht. Het betoog is dat een normatief gefundeerd Uniestrafrecht beter aansluit bij de oorspronkelijke wens van de Europese Unie om een gemeenschap van waarden en beginselen te zijn. Door de nadruk te leggen op gedeelde normen en waarden in het strafrecht, kan de EU haar rol als een gemeenschap van waarden versterken en een coherente en samenhangende aanpak van strafvervolging en bestraffing bevorderen.

Met de overgang naar normatieve grondslagen voor Uniestrafrecht, kan de Europese Unie een belangrijke stap zetten om haar positie te versterken als een gemeenschap gebaseerd op gedeelde waarden en beginselen, en tegelijkertijd een effectiever strafrechtelijk beleid ontwikkelen voor de gehele EU.