Het eerste deel van Kunstkritiek in Nederland 1885-2015 belicht een spraakmakend verschijnsel dat zich omstreeks 1980 voordeed. Na een periode van vijftien jaar waarin zero, pop art, minimal art en conceptual art in de Nederlandse kunstkritiek de aandacht opeisten, stroomde een golf van figuratieve, subjectief geladen en kleurrijke schilder- en beeldhouwkunst de galeries en musea binnen. De kunsthandel bloeide; de kunstwereld stond op zijn kop.

De terugkeer van het schilderen laat zien hoe de Nederlandse kunstkritiek hierop reageerde. Peter de Ruiter selecteerde recensies en interviews van 22 vooraanstaande critici onder wie Carel Blotkamp, Rudi Fuchs, Betty van Garrel, Lily van Ginneken, Antje von Graevenitz, Paul Groot, Ron Kaal, Jhim Lamoree, Alied Ottevanger, Philip Peters, Anna Tilroe, Marcel Vos en Janneke Wesseling.