De wisselwerking met andere culturen tijdens het ontstaan van de islam is een van de zwaarst bediscussieerde historische thema’s van het moment. Dit is het directe gevolg van twee toevallig samenkomende omstandigheden. Enerzijds is de islamologie nog een jonge discipline, zeker in vergelijking met het Bijbelonderzoek. Daarnaast is er sprake van een sterke politisering van het wetenschappelijke debat gevoed door actuele gebeurtenissen in en rondom de islamitische wereld. In de westerse publieke opinie blijkt er een grote vraag te zijn naar duiding van het ontstaan van de islam, waarbij wetenschap en politiek niet altijd van elkaar gescheiden blijven. Door de opkomst van de islam nadrukkelijk te positioneren in de context van de Late Oudheid biedt deze bundel een hernieuwde kennismaking met de vroege islam als een religie in wording die sterk verankerd was in het culturele mozaïek van haar tijd met evenzovele aanknopingspunten als breuklijnen ten opzichte van de antieke wereld.