Pleidooi voor de eigen taal: een historisch en literair meesterwerk

Dante Alighieri's Pleidooi voor de eigen taal, een vertaling van De vulgari eloquentia (1303-1305),is een buitengewoon belangwekkend traktaat dat zowel historisch als literair van grote waarde is. In dit werk schetst Dante de ontwikkeling van natuurlijke talen uit één oerbron, het Hebreeuws dat ooit in het Paradijs werd gesproken. Wat het origineel maakt, is Dante's kritische behandeling van de verschillende Italiaanse dialecten van zijn tijd.

Een verdediging van de autonomie van het Italiaans

Dante pleit ook voor de autonomie van het Italiaans tegenover het Provençaals, dat tot dan toe de Italiaanse literatuur sterk had beïnvloed. Hij erkent de 'illustere' volkstaal als een belangrijk politiek instrument, vooral in het door burgeroorlogen geteisterde Italië. Eenheid van taal zou immers een einde kunnen maken aan de heersende bestuurlijk-politieke anarchie.

De lofzang op de 'illustere' volkstaal

Dante prijst de 'illustere' volkstaal en beschouwt deze als 'edeler' dan het Latijn omdat het als eerste, natuurlijke taal wordt aangeleerd en gesproken. Met zijn originele pleidooi voor het gebruik van de eigen taal in de literaire compositie zet Dante een belangrijke stap in de emancipatie van volkstalen ten opzichte van het 'kunstmatige' Latijn. Bovendien biedt Dante voor het eerst een poetica voor het schrijven van Italiaanse literatuur, en in het bijzonder van de canzone, het gedichttype waarin hij zelf uitblinkt.

Getuigenis van Dante's ontwikkeling als dichter en criticus

Pleidooi voor de eigen taal is een interessante getuigenis van Dante's groei als dichter en criticus van zijn eigen werk. In het uitvoerige nawoord, waar ook Dante's beroemde brief aan zijn patroon Can Grande della Scala is opgenomen, bespreekt vertaler Lodi Nauta Dante's eigen commentaar op zijn meesterwerk, de Divina Commedia.

Een waardevolle toevoeging aan de serie Filosofie & Retorica

Dit boek is het negende deel in de serie Filosofie & Retorica, onder redactie van Keimpe Algra, Jeroen Bons, Wessel Krul, Marc van der Poel en Theo Verbeek. Het biedt een waardevolle bijdrage aan het begrip van filosofie, retorica en historische taalkunde.