Ontdek de Intrigerende Correspondentie van Erasmus

De correspondentie van Erasmus is een van de meest interessante briefwisselingen in de wereldliteratuur. In dit tiende deel van de integrale uitgave van alle 3141 brieven van en aan Erasmus zijn de brieven opgenomen die werden geschreven van april 1523 tot eind december 1524. Met trots maken wij de vertaling van dit deel, verzorgd door Frans Slits, beschikbaar.

Een Tijdperk Van Verandering

In de roerige jaren twintig van de zestiende eeuw stond Europa onder de politieke heerschappij van Karel V. De gebieden van Karel werden echter geconfronteerd met grote uitdagingen op sociaal, economisch en religieus gebied, zoals de westerse kerkhervorming veroorzaakt door de opkomst van Luther. Deze thema's doordringen alle brieven van Erasmus' correspondentie uit deze periode, waarin hij de problemen van zijn tijd probeert te begrijpen en oplossingen zoekt.

Strijd en Samenwerking

Tijdens deze periode overleed de Nederlandse paus Adrianus VI en werd opgevolgd door Clemens VII (Giulio de'Medici). Erasmus geloofde sterk dat Clemens Luther kon tegengaan en was bereid hem daarbij te ondersteunen. Daarom publiceerde hij in september 1524 een werk over de vrije wil, waarin hij Luthers opvattingen betwistte. Ook kwam Erasmus in conflict met Ulrich von Hutten, een voormalige vriend die zich tot het lutheranisme had bekeerd en Erasmus scherp aanviel. De brieven en geschriften van Erasmus werpen licht op deze uitdagende momenten en zijn persoonlijke verdediging tegen zijn critici.

Een Persoonlijke Reflectie

In brief 1437 aan Conradus Goclenius vinden we een buitengewone autobiografische schets van Erasmus, waarin hij zijn ervaringen in Rome in 1509 deelt. Hieruit blijkt dat Erasmus zich niet aan één stad of land gebonden voelde, maar zijn gedachten en ideeën liet beïnvloeden door verschillende culturen. Bovendien biedt de correspondentie met Georg hertog van Saksen een fascinerend inzicht in de tumultueuze situatie van die jaren en in Erasmus' betrokkenheid bij de gebeurtenissen.

Erasmus' Waardevolle Erfenis

De humanistische erfenis van Erasmus kan worden geïdentificeerd door zijn kernwaarden: redelijkheid zonder zendingsdrang, tolerantie, het vermogen om te relativeren en historisch en genuanceerd te denken. Zelfs in oorlogstijd, waarin nuance vaak verboden is, hanteerde Erasmus ironie als een manier om de waarheid te blijven belichten. Deze waarden behoren tot het meest waardevolle dat de Nederlandse beschavingsgeschiedenis heeft voortgebracht, zoals geprezen door Heleen Pott van NRC Handelsblad en Kees Fens van de Volkskrant.