Ontwikkelingssamenwerking heroverwogen: een scherpe kritiek op de hulpindustrie

Lang is er in de Haagse politiek een consensus geweest over het geven van hulp aan arme landen. Buiten de politieke kringen werden er echter kritische geluiden gehoord. De afgelopen jaren lijkt er echter een kritische herwaardering van ontwikkelingssamenwerking plaats te vinden, aangezwengeld door oud-Kamerlid Arend Jan Boekestijn. In zijn boek neemt hij ons mee in zijn persoonlijke strijd en die van zijn partij tegen de gevestigde belangen in de hulpindustrie.

Hulp in haar huidige vorm: meer schade dan goed

Boekestijn betoogt dat de hulp in haar huidige vorm arme landen meer schaadt dan goed doet. Het Nederlandse en Europese beleid stimuleren helaas hulpverslaving en bestendiging van dubieuze regimes. Politici, ambtenaren en werknemers in de ontwikkelingsindustrie zijn zich hiervan bewust, maar zwijgen. De drijfveren achter hun stilzwijgen verschillen. Sommigen verdienen hun boterham in de ontwikkelingsindustrie en hebben er geen belang bij om de waarheid naar buiten te brengen. Anderen zwelgen in politiek correct denken, terwijl nog anderen met de hulp hun slechte geweten afkopen. Helaas betalen de allerarmsten hiervoor de prijs.

Een verklaring voor de schadelijke hulp

Dit boek biedt niet alleen een scherpe kritiek op de ontwikkelingsindustrie, maar ook een verklaring voor het veroorzaken van zoveel schade door de hulp. Op basis van de theorie van Nobelprijswinnaar Douglass C. North en anderen wordt een duidelijk inzicht gegeven in de redenen achter de ineffectiviteit van de hulp. Als de elite van derdewereldlanden voornamelijk bezig is met geweldsbeheersing in plaats van ontwikkeling, heeft het weinig zin om regeringen of het maatschappelijk middenveld te ondersteunen. Helaas is dit precies wat er nu gebeurt.

Investeren in zelfredzaamheid: een zinniger alternatief

Boekestijn pleit voor het vervangen van hulp door investeringen op basis van wederzijds belang. In plaats van geld over te hevelen van arme mensen in rijke landen naar rijke mensen in arme landen, stelt hij voor om daadwerkelijk de zelfredzaamheid van burgers te bevorderen. In zijn boek presenteert hij een reeks voorstellen om de hulp effectiever te maken en de afhankelijkheidscyclus te doorbreken. Het is tijd om de hulpindustrie te heroverwegen en te streven naar duurzame ontwikkeling op basis van gelijkwaardigheid en zelfredzaamheid.