De carrousel van de dood: een analyse van de Frans-Duitse oorlogen

Elke oorlog is verschrikkelijk, maar de oorlog van 1914-1918 in Europa markeerde een macaber dieptepunt. Hoe was het mogelijk dat de landen van culturele grootheden als Goethe, Bach en Beethoven, en Proust, Sains-Saëns en Molière elkaar op zo'n verwoestende wijze bevochten? In dit boek wordt geprobeerd de oorzaken en achtergronden van de drie Frans-Duitse oorlogen te analyseren en terug te leiden naar algemene en steeds terugkerende drijfveren.

Van vernedering naar voorspelbaarheid: de weg naar oorlog

De Grande Guerre kwam niet uit het niets. De oorlog van 1870-1871, waarin Frankrijk werd vernederd, zette de toon. Het was toen al voorspelbaar dat er meer Frans-Duitse oorlogen zouden volgen, al dan niet uit wraak. Na de nederlaag van Duitsland in 1918 lag het voor de hand dat een vervolgoorlog onvermijdelijk zou zijn.

De strijd om macht en angst

Macht stond centraal in deze oorlogen. Het ging om machtsbehoeftes en machtsverlies, onzekerheid, angst en zelfoverschatting. Dit leidde tot een vicieuze cirkel waarin angst voor de agressieve intenties van de tegenpartij preventieve oorlogsneigingen bij de angstige partij veroorzaakte.

De schuldvraag en de rol van Bismarck

De vraag wie de aanvaller en wie de verdediger was, en of de aanvaller ook altijd de eigenlijke agressor was, laat zich niet vermijden. Alleen Bismarck hanteerde het oerprincipe van oorlogvoering van Von Clausewitz: oorlog enkel als het doel duidelijk gedefinieerd is, diplomatie geen resultaat oplevert, en er een reële kans is op overwinning. Na Bismarck bleek niemand meer in staat dit principe te volgen, toen niet en nu niet.

Terugkerende drijfveren: zijn oorlogen onvermijdelijk?

Dit boek onderzoekt de diepere oorzaken en achtergronden van de Frans-Duitse oorlogen en de mate waarin ze te herleiden zijn tot universele en steeds terugkerende drijfveren. Een belangrijke vraag die hierbij gesteld wordt, is in hoeverre oorlogen, zowel toen als nu, werkelijk onvermijdelijk zijn.