Deelneming aan een criminele organisatie - Een effectieve bestrijding van moderne risico's

De strafbaarstelling van deelneming aan een criminele organisatie in artikel 140 Sr heeft al decennia lang voor discussie gezorgd. Vandaag de dag vragen we ons af of deze wetgeving, die stamt uit 1886, nog wel adequaat is om de moderne risico's van georganiseerde criminaliteit aan te pakken. Om deze vraag te beantwoorden, hebben we gekeken naar de wetsgeschiedenis, de doctrine, de praktijk en het legaliteitsbeginsel.

Uit ons onderzoek blijkt echter dat er geen gronden zijn om het artikel in de huidige vorm te behouden, aan te passen of zelfs te vervangen. Zelfs "fluïde samenwerkingsverbanden" of "fuzzy networks" vallen onder het begrip "organisatie". Ook internationale ontwikkelingen hebben invloed gehad op ons strafrecht, maar een vergelijking met internationaal gehanteerde definities toont aan dat artikel 140 Sr niet aangepast of vervangen hoeft te worden.

Een noodzakelijk zelfstandig delict

Ondanks dat het bereik van artikel 140 Sr niet volledig wordt benut in de praktijk, betekent dit niet dat de strafbaarstelling overbodig is. In feite betogen wij in dit onderzoek dat juist door de verwachte ontwikkelingen in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit, het zelfstandige delict van deelneming aan een criminele organisatie onmisbaar zal blijken te zijn.

Er bestaat echter onduidelijkheid over de grens van strafbaarheid onder artikel 140 Sr, vooral wanneer er nog geen concrete misdrijven gepleegd zijn. Om deze onduidelijkheid weg te nemen, pleiten wij voor een meer proactieve inzet van de strafbaarstelling van deelneming aan een criminele organisatie. Dit zal zorgen voor helderheid en effectieve aanpak van georganiseerde criminaliteit.