Verbondenheid en verdeeldheid na de Tweede Wereldoorlog

Na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog keerden ongeveer 13.000 Nederlandse joden en verzetsmensen terug naar hun vaderland. Terwijl hun landgenoten over het algemeen geen idee hadden van de ervaringen die zij hadden doorgemaakt, waren de ex-gevangenen enkel bekend met de gruwelijkheden van de kampen. De gedeelde ervaringen in deze kampen riepen echter vragen op: wilden deze individuen elkaar blijven zien ondanks alles, of was er juist een diepgeworteld wantrouwen ontstaan?

Een aangrijpende geschiedenis van trouw en verraad

De geschiedenis van oorlog is er een van intense emoties - van trouw en verraad, van steun en verlating, van kracht en zwakheid. Zelfs na de meest gruwelijke ervaringen is het niet vanzelfsprekend dat kameraadschap blijft bestaan. Tegenstellingen die in de kampen soms hun betekenis hadden verloren, zoals die tussen het Oranje-gezinde en communistische verzet, tussen rijk en arm, en gelovig en ongelovig, werden na de bevrijding sterker dan ooit tevoren.

Van politieke strijd tot welzijnsprobleem

Tijdens de Koude Oorlog richtte de nadruk op het bestrijden van totalitarisme zich ook op voormalige medegevangenen. Zelfs voormalige 'slapies' in het kamp werden geconfronteerd met de ideologische verdeeldheid. Het was pas toen de Koude Oorlog afnam en er een hernieuwde interesse ontstond voor de Tweede Wereldoorlog, waarbij het begrip 'concentratiekampsyndroom' bekend werd, dat er een zekere eenheid groeide tussen de overlevenden. Eindelijk kwam de genocide op de Joden in het middelpunt van de belangstelling te staan, waardoor de oorlog van een wereldpolitieke kwestie veranderde in een welzijnsprobleem.

Een meeslepende reconstructie van de naoorlogse geschiedenis

In haar boek weet Jolande Withuis op meesterlijke wijze de belevenissen van de ex-gevangenen tot leven te brengen. Ze slaagt erin om politieke en persoonlijke geschiedenissen met elkaar te verweven. Met behulp van organisaties zoals het Dachaucomité, de Oud-Natzweilers en het Auschwitzcomité, en op basis van brieven, dagboeken, interviews en archieven, vertelt Withuis over de hoogte- en dieptepunten in de naoorlogse geschiedenis van deze overlevenden.

Een fascinerende studie die nieuwe inzichten biedt

Deze spannende studie combineert empathie met scherpe analyse en verweeft politieke geschiedenis en psychologie op indrukwekkende wijze. Het werpt een nieuw licht op het naoorlogse Nederland en onthult de complexiteit van menselijke verbondenheid in tijden van oorlog en trauma.