Bijzondere Rechtspleging: Een Onderzoek naar Oorlogsgerelateerde Misdrijven

In 1944 kondigde minister J.A.W. Burger in Londen aan dat er wetsbesluiten waren genomen om bijzondere rechtspleging in te stellen voor de berechting van oorlogsgerelateerde misdrijven. Het Tribunaalbesluit werd uitgevaardigd om collaborateurs met de bezetter te berechten, terwijl vijf Bijzondere Gerechtshoven werden opgericht voor de berechting van oorlogsgerelateerde misdrijven in eerste aanleg, elk met 22 verschillende Kamers. Na toestemming kon cassatie worden aangevraagd bij de Bijzondere Raad van Cassatie. Hoewel er al veel is geschreven over de bijzondere rechtspleging, richt deze studie zich op een uniek perspectief.

Dit onderzoek is gebaseerd op een grondige bestudering van alle 595 zittingsdossiers van één Kamer van een Bijzonder Gerechtshof: de Kamer Groningen van het Bijzonder Gerechtshof Leeuwarden, evenals de cassaties van Groningse zaken. In tegenstelling tot andere studies die zich baseren op gedrukte jurisprudentie of individuele zaken, biedt dit onderzoek een diepgaand inzicht in de daadwerkelijke gerechtelijke procedures en beslissingen die zijn genomen.

Naast de berechting van oorlogsgerelateerde misdrijven richtten de Kamers van de Bijzondere Gerechtshoven zich ook op internationale oorlogsmisdrijven. In de Kamer Groningen alleen al werden 22 van zulke zaken behandeld, wat de reikwijdte van deze bijzondere rechtspleging benadrukt.

Met een focus op de Kamer Groningen en haar zittingsdossiers, biedt dit onderzoek een gedetailleerde analyse van de procedurele aspecten, motieven en uitkomsten van oorlogsgerelateerde misdrijven tijdens de bijzondere rechtspleging. Het biedt een waardevolle bijdrage aan het begrip van deze historische periode en de impact van de rechtspraak op de betrokken individuen en de samenleving als geheel.