Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog: een bescheiden begin

Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog was de LVA (Luchtvaartafdeling) in Nederland nog niet sterk ontwikkeld. De eerste militaire vliegtuigen, zoals de Farmans HF.20, waren eenvoudige constructies van hout, bamboe, linnen en spandraden. De motoren hadden weinig vermogen en de prestaties waren beperkt. Deze vliegtuigen werden aanvankelijk gebruikt als lesvliegtuigen en verkenningstoestellen. Het aantal beschikbare vliegtuigen was beperkt, omdat Nederland slechts beperkt buitenlandse vliegtuigen kon kopen. Ook gevechtsvliegtuigen die geïnterneerd werden, versterkten de Nederlandse luchtmacht maar marginaal. Daarnaast was er een groot gebrek aan lesvliegtuigen, wat resulteerde in de aankoop van vliegtuigen uit Zweden en Amerika.

Anthony Fokker brengt vernieuwing

In 1919 kwam Anthony Fokker vanuit Duitsland naar Nederland en bracht hij zijn robuuste en betrouwbare vliegtuigen mee. Dankzij krachtigere motoren waren de prestaties van de vliegtuigen aanzienlijk verbeterd. De vliegtuigen werden nu ingezet als jachtvliegtuigen, verkenningstoestellen en bommenwerpers, en waren zelf al ware wapens geworden. Tegen het einde van de oorlog ontstond echter de vraag naar specifiek ontworpen lesvliegtuigen, vanwege de gevaarlijke combinatie van grote vermogens en enorme wendbaarheid bij onervaren leerling-vliegers. Fokker speelde hierop in en ontwierp de V.43, het eerste schoolvliegtuig van Fokker.

Breed scala aan vliegtuigen bij Fokker

Bij Fokker kon men terecht voor verschillende soorten vliegtuigen. Naast de D-serie jachtvliegtuigen werden er ook nieuwe C-serie verkenningsvliegtuigen, B-serie vliegboten en T-serie torpedo- en bommenwerpers ontwikkeld. Op civiel gebied introduceerde Fokker de F-serie passagiersvliegtuigen. Om potentiële klanten al vroegtijdig bekend te maken met hun producten, werd direct na de oorlog de S-serie schoolvliegtuigen in het leven geroepen. Leerling-vliegers konden hun eerste lessen volgen op deze S-kisten, om vervolgens over te stappen naar toestellen zoals de C.I en de D.VII.

De S-kisten: de basis van de Nederlandse luchtmacht

De Fokker S-kisten werden voornamelijk gebruikt door de LVA en de MLD (Marine Luchtvaartdienst). Hoewel deze toestellen in het buitenland minder aansloegen, werden ze in Nederland intensief gebruikt. Veel vliegers kregen hun opleiding op de Fokker S.III en S.IV, die regelmatig werden gerepareerd na noodlandingen en vliegongelukken. Na vijftien jaar werd de Fokker S.9 aangeschaft als vervanger voor beide opleidingen. Dit markeerde tevens het einde van de tweedekkers van Fokker, die nog volgens de oude gemengde bouwwijze werden gebouwd.

Al met al speelde Fokker een belangrijke rol in de ontwikkeling van de Nederlandse luchtvaart, zowel op militair als civiel gebied. Met hun diverse aanbod van vliegtuigen en speciale aandacht voor lesvliegtuigen, hebben ze de basis gelegd voor de groei en professionalisering van de Nederlandse luchtmacht.